Różnice kulturowe w bajkach

Różnice kulturowe w bajkach wyraźnie odzwierciedlają różnorodność i unikalność społeczności na całym świecie. Czy kiedykolwiek oglądając bajkę zastanawiałeś się, jak brzmiała ona w oryginale? A zwłaszcza, gdy poruszano tak konkretne tematy, które przecież nie mogą dotyczyć każdego kraju. Biorąc pod uwagę, że bajki mają głównie trafiać do młodszych widzów to zdecydowanie muszą zostać one poddane kilku zmianom, które uczyniłyby je bardziej zrozumiałymi i łatwiejszymi w odbiorze.

Często są to tak mało istotne zmiany, że nawet nie zwracamy na nie uwagę, a zdecydowanie warto poświęcić chwilę i się im przyjrzeć. Nie tylko pokazują one, jak dużą kreatywnością muszą czasem wykazać się tłumacze, ale także o jak wielu rzeczach należy pamiętać, jeśli chcemy osiągnąć tłumaczenie jak najlepszej jakości.
__
Kursy językowe dla dzieci i młodzieży >>
_

_
Różnice kulturowe w bajkach są fascynującym obszarem do eksploracji, który ukazuje bogactwo różnorodności świata. Każda kultura ma swoje unikalne opowieści i wierzenia, które odzwierciedlają jej wartości, tradycje i spojrzenie na świat. Bajki z Zachodu często przedstawiają walkę dobra ze złem, podkreślając wartości takie jak odwaga, sprawiedliwość i miłość. Natomiast w bajkach z krajów azjatyckich często dominuje mądrość, pokora i duchowa równowaga. Dlatego właśnie stworzyliśmy listę różnic kulturowych w bajkach, które zapewne są dobrze znane większości z nas, a które zdecydowanie zasługują na uwagę pod względem tłumaczenia.
_

„Do you know the Muffin Man?” (Shrek)

“Shrek” to zdecydowanie jedna z produkcji, które są najczęściej wspominane, jeśli chodzi o ujęcie różnic kulturowych w tłumaczeniu. Pokazuje to chociażby ten cytat, który przetłumaczono na „Słyszałeś o Muchomorku?”, czyli jednej z postaci z „Bajki z mchu i paproci”. Postać ta może nie być dobrze znana wielu osobom z innych krajów, jednak zdecydowanie zachowała się ona w polskiej kulturze mimo, że pochodzi z czechosłowackiej produkcji.
_

_

„Do you know what else everyone like? Parfaits” (Shrek)

Także przy tak drobnych aspektach jakim jest jedzenie należy być ostrożnym. Choć parfait cieszy się popularnością także w Polsce to zdecydowanie nie należy do jednych z najpopularniejszych deserów. Właśnie dlatego tłumacz postanowił zmienić także i tę kwestię na: „Wiesz co jeszcze wszyscy lubią? Kremówki”. Zdecydowanie jest to kwestia, którą dużo łatwiej jest zrozumieć zwłaszcza, że nazwa „parfaits” może nie być każdemu aż tak dobrze znana, a przynajmniej nie młodszym widzom.
_

_

Prezenterzy (Zootopia)

Różnice kulturowe wcale nie muszą dotyczyć samego tekstu, ale także obrazu. Właśnie z tego powodu oglądając „Zootopię” w innych wersjach językowych możemy zauważyć, że prezenterzy różnią się od siebie. Przykładowo w Kanadzie prezenterem jest łoś, w Chinach panda, a w Brazylii jaguar. Niektórzy mogliby uznać te różnice za całkowicie zbędne i może nawet mają w tym rację, jednak jest to ciekawa zmiana, która może szczególnie się spodobać młodszym, gdy w jednej z ról zobaczą zwierzę, które jest najbliższe ich kulturze.
_

_

Warzywa (W głowie się nie mieści)

Można powiedzieć, że dość uniwersalne jest to, że czasem małe dzieci ciężko jest nakłonić do jedzenia warzyw. Widoczne jest to chociażby w filmie „W głowie się nie mieści”, gdy mała Riley karmiona jest brokułami przez swojego tatę. Tak przynajmniej wygląda to w amerykańskiej wersji, bo jak się okazuje w japońskiej zamieniono brokuły na zieloną paprykę. Nawet w artykułach i postach, które przedstawiają tę różnicę można spotkać się z komentarzami, że rzeczywiście jest to warzywo, które japońskie dzieci najmniej lubią.
_

_

Inne dziedziny sportu (W głowie się nie mieści)

W filmie „W głowie się nie mieści” pojawia się także scena, gdy tato Riley myśli o piłce nożnej. Tak to przynajmniej wyglądało w większości krajów, jednak w oryginalnej wersji w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie oraz Rosji myślał on o hokeju. Jest to kolejna drobna różnica, choć zdecydowanie ma ona pewien sens biorąc pod uwagę, że piłka nożna może być po prostu bliższa osobom pochodzącym z tych krajów.
_

_

Przemowa (Toy Story 2)

W amerykańskiej wersji, gdy Buzz Astral przemawia to możemy zauważyć w tle amerykańską flagę. Jak się można jednak domyślać w innych krajach zostało to zamienione na globus, co czyni te scenę bardziej uniwersalną. Może nie jest to coś na co widzowie zwróciliby uwagę, więc pozostawienie flagi także nie byłoby problemem, jednak jest to kolejny przykład wprowadzenia zmiany w bajce, o której warto po prostu wspomnieć.
_

_

„We don’t even have dental” (Shrek 2)

W scenie, gdy Shrek podaje się za członka związków zawodowych i wchodzi do siedziby Wróżki Chrzestnej to dowiaduje się, że pracownicy nie mają nawet opieki dentystycznej. Taka skarga pasuje do amerykańskich standardów, gdzie często w pracy zapewniają właśnie taką opiekę. W polskiej wersji jednak mogliśmy usłyszeć „W męskiej skończył się papier”, co choć w żaden sposób nie przypomina źródłowego tekstu to w dość humorystyczny sposób pokazuje problem, który jest zdecydowanie bliższy polskim widzom.
_

_

‘Piñata! Piñata!’ What is a piñata, anyway?” (Shrek 2)

„Well, first there was the time that old farmer tried to sell me for some magic beans. I ain’t never got over that. Then this fool went off and had a party and he had all the guests try to pin the tail on me! Then they all got drunk, and started beating me with a stick, going ‘Piñata! Piñata!’ What is a piñata, anyway?” (Shrek 2)
_

_

Shrek 2 miał swoją premierę w Polsce w 2004 roku, więc bardzo możliwe, że wtedy piniaty nie cieszyły się aż taką popularnością jak obecnie. Z tego powodu w polskim tłumaczeniu słowo to nie pada ani razu, a cała wypowiedź osła zamiast tego brzmi: „Najpierw jeden farmer chciał mnie sprzedać za ziarna magicznej fasoli. Do dziś się nie pozbierałem. Potem niejaki Krzysztof z Prosiaczkiem uparli się, że trzeba mi przeszczepić ogon. Kompletnie na bani ganiali mnie z młotkiem krzycząc ‘Przybijaj, przybijaj!’ Byłeś kiedyś w takiej sytuacji?” Nie dość więc, że niemal cała wypowiedź jest zmieniona to dodano jeszcze odniesienie do postaci z równie popularnej bajki, jaką jest Kubuś Puchatek.
_

Różnice kulturowe w bajkach

Choć niektóre z tych różnic kulturowych w bajkach nie miały zbyt dużego wpływu na odbiór niektórych scen to z pewnością są i takie, które bez tych zmian mogłyby nie zostać w pełni zrozumiane. Cała ta lista mogłaby być zresztą zdecydowanie dłuższa, bo tak naprawdę w wielu, o ile nie w większości bajkach wprowadzono te różnice.

Jeśli jednak chciałbyś dowiedzieć się więcej o tematach związanych z kulturą i rozrywką to zachęcamy do zapoznania się z innymi artykułami dostępnymi na naszej stronie. Po więcej treści zapraszamy także na Instagrama oraz Facebooka, gdzie regularnie pojawiają się nowe posty o różnorodnej tematyce.