Nauka zdalna i jej rozwój – 5 lekcji dla uczelni wyższych

Nauka zdalna i jej rozwój – pięć lekcji dla uczelni wyższych

Przed wybuchem pandemii koronawirusa nauka zdalna była wygodną lecz nieobowiązkową opcją dla instytucji szkolnictwa wyższego. Teraz jednakże stała się ona koniecznością. Dlatego też McKinsey&Company – amerykańska spółka zajmująca się doradztwem w zakresie zarządzania strategicznego, opublikowała na swojej stronie artykuł przedstawiający trendy nauki zdalnej obecne w szkolnictwie wyższym przez ostatnią dekadę oraz pięć istotnych lekcji od wiodących instytucji działających zdalnie, które umożliwiają poprawę oraz rozwój oferty internetowej.

Artykuł ten rozpoczyna się stwierdzeniem, iż z powodu przedłużającej się pandemii koronawirusa wiele amerykańskich uczelni było zmuszonych do dostosowania się do nowych zaleceń dotyczących nauki zdalnej praktycznie z dnia na dzień. Pod koniec sierpnia 2020 roku na powrót do nauczania stacjonarnego lub nastawionego głównie na naukę przez kontakt bezpośredni zdecydowała się jedynie jedna piąta uczelni Stanów Zjednoczonych. Już teraz niektóre z uczelni z powodu kolejnych fal COVID-19, były zmuszone do przejścia na wyłącznie zdalne nauczanie.

Kiedy na początku wiosny zeszłego roku wprowadzono obowiązek nauki zdalnej, wiele z uczelni nie było na to przygotowanych. Dlatego też skupiono się głównie na zapewnieniu studentom dostępu do zajęć oraz przyśpieszonym kursie dla kadry uniwersyteckiej w celu ukończenia roku akademickiego. Wraz ze zwiększeniem obostrzeń dotyczących zajęć stacjonarnych, pojawiła się konieczność rozwoju nauki zdalnej, tak aby możliwe było kontynuowanie jej długoterminowo. Dzięki wykorzystaniu najlepszych praktyk dotyczących nauczania zdalnego zapożyczonych od instytucji, które z sukcesem realizują ten model edukacji, nauka zdalna na uczelniach została wprowadzona na wyższy poziom. Dlatego też w związku z szybko rozwijającym się rynkiem handlowym uczelnie i uniwersytety, aby sprostać obecnym oczekiwaniom dotyczącym edukacji, muszą dostosować swoją ofertę jak najszybciej.
_

_

Sytuacja nauczania zdalnego w Polsce

W naszym kraju szkolnictwo podstawowe i średnie nie miało gotowych rozwiązań nauczania na odległość w momencie, kiedy koronawirus przekraczał granice naszego państwa. Nikt wcześniej nie planował wdrożenia takiego modelu nauczania na szeroką skalę. Wiązało się to z wieloma czynnikami, między innymi ekonomicznymi, ale i też czysto ideologicznymi. Nie wierzono, że nauka zdalna może osiągać podobne rezultaty do tej, która odbywa się w szkolnej klasie. A może. Kolejną sprawą jest wykluczenie technologiczne, które obecnie jest szeroko krytykowane. I słusznie. Co jeśli na pięciorga uczniów w jednym gospodarstwie domowym przypada jeden komputer, czy tablet? Kogo edukacja jest ważniejsza i czy w ogóle powinniśmy zadawać sobie takie pytania w XXI wieku? Niektóre samorządy wyszły z inicjatywą zaopatrzenia potrzebujących w niezbędny sprzęt i chwała im za to! Co ważne, i wielce niepokojące, przy pierwszym lockdownie i ogólnopolskim przejściu na nauczanie online, nauczyciele uczący w podstawówkach i szkołach średnich zostali pozostawieni samym sobie. Bez platform, bez know-how, bez odpowiednio dobranych e-pomocy dydaktycznych. W chwili obecnej lokalnie wypracowane dobre praktyki zdają się przynosić, oględnie pisząc, optymistyczne rezultaty. Szkoda, że są to rozproszone działania, a ministerstwo — zamiast walczyć o dobrą jakość edukacji w nowej pandemicznej rzeczywistości — skupia się na polowaniu na polityczne czarownice.uka zdalna.

A jak miała się sytuacja na uczelniach wyższych? Różnie. Większość uczelni posiadało subskrypcje do pełnowartościowej usługi Microsoft Office, a w pakiecie znajdowała się platforma Microsoft Teams. To właśnie te popularne „timsy” są na wielu uczelniach wykorzystywane jako repozytoria materiałów dydaktycznych oraz platformy do implemntacji zajęć zdalnych. Dodatkowo, większość uczelni posiada dedykowane komórki IT, które były wykorzystywane do przeprowadzania ad-hocowych szkoleń dla pracowników dydaktycznych, aby ci mogli z powodzeniem kontynuować swoją pracę ze studentami i studentkami. To, co jednak odróżnia kontekst polski od amerykańskiego to doraźne wdrożenie tego modelu nauczania, co skutkuje przyswajaniem umiejętności alternatywnego przekazywania wiedzy „na otwartym organizmie”. Nie może więc dziwić, że uczelnie polskie i ich pracownicy mogą radzić sobie w nowej rzeczywistości gorzej niż ich amerykańscy odpowiednicy.

Prywatny sektor nauczania to zupełnie inna bajka. Część instytucji od dawna upatrzyła w nauczaniu online przyszłość edukacji i z powodzeniem kontynuuje dobre praktyki, które ustanowiła na długo przed pandemią COVID-19. CHOICES jest jedną z instytucji, która wychodzi naprzeciw oczekiwaniom profesjonalnej nauki języków na odległość. Dajemy możliwość nie tylko zdalnego nauczania, które pozwoli na komunikację w obcym języku w codziennym życiu, lecz zapewniamy także wykwalifikowaną kadrę lektorów i lektorek, którzy prowadzą specjalistyczne kursy umożliwiające rozwój języków obcych w różnych dziedzinach. Łączymy doświadczenie z profesjonalizmem nie zapominając przy tym o odpowiednim podejściu do klienta i przyjaznej atmosferze. Inne szkoły stosują nauczanie online jako doraźną alternatywę przy skokach zachorowań, czy chaotycznie wdrażanych lockdownach.
_

Nauka zdalna na dużą skalę

Nauka zdalna była przyczyniającym się do rozwoju szkolnictwa wyższego już przed wybuchem pandemii koronawirusa w takich krajach jak USA, czy Zjednoczone Królestwo. Wraz ze spadającą liczbą osób rejestrujących się na zajęcia w formie tradycyjnej, nauka zdalna cieszy się jeszcze większym powodzeniem.
_

_

Mimo że niektórzy studenci i studentki wybrali wyłącznie nauczanie zdalne, większość jednak skłaniała się ku mieszanej formie zajęć, tak zwanyemu nauczaniu hybrydowemu. Przed wybuchem pandemii średnio jedna trzecia studentów wzięła udział w przynajmniej jednych zajęciach zdalnych.

Niemniej jednak wzrost zainteresowania studentów nauką zdalną rozproszony był nierównomiernie wśród instytucji edukacyjnych. Około 10% wzrostu przypadło na największe instytucje takie jak SNHU (Southern New Hampshire University), WGU (Western Governors University) oraz ASU (Arizona State University), dzięki czemu stały się one narodowymi markami zdalnej edukacji wyższej, i wyróżniły na tle ich konkurentów.

Trend, który realizowany był przez ponad dekadę został skompresowany w jeden semestr. Podczas gdy wielu studentów czeka z niecierpliwością na powrót na uczelnie, niektórzy z nich mogą być chętni kontynuować nauczanie zdalne dając tym samym podstawy do zbudowania długofalowych ofert nauki zdalnej. Co więcej, GSV Ventures – fundusz kapitału wysokiego ryzyka skupiający się na edukacji cyfrowej przewiduje, że pedagogika nastawiona na zajęcia zdalne stanie się codziennością dla praktycznie wszystkich studentów oraz, że do 2030 roku cały rozwój szkolnictwa wyższego będzie odbywał się w internecie. Dlatego też, uczelnie wyższe powinny jak najszybciej zbudować solidną ofertę zajęć zdalnych. Jest to proces, którego nie da się zatrzymać.
_

Podejmowanie stanowczych kroków w zdalnym nauczaniu

Wiodące uniwersytety oferujące nauczanie zdalne wykorzystują pewne czynniki, które pozwalają na zaplanowanie oraz wprowadzenie jakościowych programów dla szkolnictwa wyższego. W artykule McKinsey’a zostało wyróżnionych 5 kluczowych czynników mających wpływ na sukces tej formy edukacji:
_

1. Opracowanie metody skupiającej się na uczniu

Jak twierdzi Paul LeBlanc, rektor SNHU, kluczem do sukcesu prowadzonej przez niego uczelni są działania skupiające się na doradztwie dla studentów. Czołowe instytucje popierają to stwierdzenie, dlatego też opracowały strategie zdalnego nauczania opierające się na wspieraniu studentów w ukończeniu ich kierunków. Instytucje te wprowadziły trzy mechanizmy wsparcia dla studentów, które usprawniają osiągnięcie tego celu:

• Spersonalizowane doradztwo

ASU oraz SNHU oferują studentom pomoc trenerów sukcesu osobistego oraz opiekunów naukowych aby ułatwić im staranie się o miejsce na uniwersytecie, rekrutacje, wybór kierunku czy spełnienie wymogów pozwalających na zaliczenie przedmiotów. Doradcy stosują również analitykę predyktywną, aby zapobiec trudnościom, na które studenci mogą natrafić podczas studiów.

• Zaangażowanie w kontakty bezpośrednie jak i zdalne

Istotną częścią sukcesu studenta jest wytworzenie silnych relacji z kadrą uniwersytecką oraz rówieśnikami. Uniwersytet publiczny w Pensylwanii oraz SNHU, w celu umożliwienia rozwoju relacji w społeczności studenckiej, wprowadził spersonalizowane spotkania ewaluacyjne między kadrą a studentami oraz zwiększył interakcję między rówieśnikami poprzez rozmowy wideo czy rozwój społeczności internetowych.

• Całodobowe wsparcie informatyczne, poprawiające jakość nauki zdalnej

Studenci Uniwersytetu Stanowego Nowego Jorku mają możliwość korzystania z całodobowego serwisu internetowego, który pomaga im rozwiązać techniczne problemy związane z dostępem do zajęć, potrzebnymi materiałami oraz oprogramowaniem.
_

2. Inwestowanie w marketing

Marketing odgrywa ważną rolę przy rozwijaniu działalności internetowych. Dlatego też największe firmy wydają na niego fortunę. Budżety marketingowe instytucji z największą liczbą rekrutujących, odpowiadają budżetom firm szybko rozwijającej się technologii czy cyfrowej sprzedaży detalicznej. Istotną kwestią jest korzystna współzależność pomiędzy share of voice – wskaźnikiem udziału wartościowego lub ilościowego reklam danej marki w porównaniu do reklam wszystkich marek tej samej kategorii, oraz udziałami w rynku. Innymi słowy, im więcej instytucja wyda na marketing tym większe może zyskać udziały w rynku.

Dwie trzecie studentów wypełnia swoje pierwsze podanie w przeciągu czterech tygodni od rozpoczęcia poszukiwań programów nauki zdalnej. Czołowe instytucje zwróciły uwagę, że studenci preferujący nauczanie zdalne podejmują decyzje szybciej od ich rówieśników z puli kandydatów na studia stacjonarne, w związku z tym gładko zintegrowały swoje działania marketingowe z działem rekrutacji. Studenci nie tylko szybko przechodzą przez proces aplikacji, ale również oczekują aktualnych informacji dotyczących wsparcia finansowego oraz przeniesienia punktów po zakończonej rejestracji.
_

_

Aby usprawnić proces zapisów oraz rejestracji, SNHU utworzył zespół 275 przedstawicieli ds.Rektutacji, którzy kontaktują się z zainteresowanymi studentami w przeciągu dwóch minut od zgłoszenia wątpliwości. Studenci mają również do dyspozycji zespół zajmujący się transferem punktów, który umożliwia im śledzenie indeksu za niewielką opłatą. Uczelnia zdaje sobie sprawę, że ich targetem są dorośli którzy cenią sobie czas i dlatego wymagają sprawnego procesu aplikacyjnego oraz rejestracji.
_

3. Wczesne zaangażowanie kadry akademickiej w celu opracowania skutecznych programów

Pomoc kadrze w stworzeniu skutecznych kursów nauki zdalnej obejmuje dwa obszary wsparcia:

• Zapewnienie prowadzącym odpowiedniego czasu do przygotowania ofert nauczania zdalnego.

Zdarzało się, że niektórzy członkowie kadry poproszeni o przygotowanie takiej oferty mieli obawy w związku z ilością czasu wymaganą do jej przygotowania oraz brakiem uznania dla nauczania zdalnego. W związku z tym, uczelnie postanowiły zachęcić wykładowców oferując im pieniężne oraz niepieniężne bonusy. Uniwersytet publiczny na Florydzie zapewnia kadrze stypendia oraz czas dla instruktorów na odbycie kursów potrzebnych do opracowania oraz rozpoczęcia wysokiej jakości zajęć zdalnych. Podobną metodę obrał Uniwersytet publiczny w Pensylwanii, który wynagradza wykładowców za prowadzenie zajęć w trybie zdalnym tak jak za prowadzenie ich stacjonarnie. Jest to spowodowane próbą zmiany postrzegania nauki zdalnej jako podrzędnej do nauki w formie stacjonarnej. Jak wskazywaliśmy w naszym poprzednim poście, nauczanie zdalne jest równie skuteczne jak to stacjonarne, jednak nie jest to zawsze skorelowane z percepcją tejże metody. Pozytywny marketing może zatem przyczynić się do zmiany tego nastawienia.

• Opracowanie metod kompleksowego wsparcia kadry akademickiej

Niektóre uczelnie stosują świetne metody wsparcia prowadzących, od oceny pomysłu po zapewnienie jakości przy wprowadzaniu go w życie. Metody te obejmują:

• Utworzenie standardowej oferty kursu oraz procesu zatwierdzania

W celu rozpoczęcia opłacalnych zdalnych kursów, Uniwersytet publiczny na Florydzie stworzył główny zespół zajmujący się opracowywaniem programu nauczania, który realizuje dwie misje. Po pierwsze, identyfikuje potencjalne oferty, które odpowiadają potrzebom studentów jak i zapotrzebowaniu rynku pracy, wykorzystując przy tym mocne strony uczelni. Po drugie, ocenia propozycje prowadzących przy użyciu tej samej struktury.

• Wspieranie projektowania procesów szkoleniowych oraz produkcji kursów w celu sprostania potrzebom studentów.

Centrum Internetowej Innowacji i Produkcji Uniwersytetu publicznego na Florydzie zapewnia prowadzącym szkolenia, pomoc ekspertów szkoleniowych oraz środki niezbędne w produkcji kursów.

• Rozwinięcie ścisłego procesu zapewnienia jakości.

ASU posiada oddany zespół projektowo-rozwojowy, który dzięki szczegółowej tabeli ocenia oraz zapewnia odpowiednią jakość kursu. Zespół ten stanowi 22 ekspertów szkoleniowych, z których każdy wspiera od 55 do 75 członków kadry.
_

4. Ustanowienie internetowej organizacji z jasną odpowiedzialnością

Niektóre instytucje podają trzy przewodnie zasady, którymi należy się kierować przy tworzeniu struktury organizacyjnej pozwalającej na realizowanie oraz rozwój programów nauczania zdalnego:

• Posiadanie jasno określonej jednostki odpowiedzialnej za budżet oraz uprawnionej do podejmowania decyzji, która odpowiada także za realizację programów nauki zdalnej.
• Uaktywnienie udziału kadry akademickiej w celu zapewnienia, że implementacja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom studentów oraz zapewnia wsparcie wymagane przez kadrę do opracowywania programów wysokiej jakości. Większość publicznych instytucji przyznaje, że organizacje internetowe podlegają rektorowi aby umożliwić prowadzącym przejęcie roli lidera w kształtowaniu propozycji wartości organizacji.
• Zdefiniowanie jasnych celów oraz zapewnienie standardowych praktyk, aby te cele osiągnąć. Przykłady takich praktyk obejmują system weryfikacji oceniający zdolność finansową nowych programów, wraz z jasną ramą alokacji zasobów na potrzeby opracowywania kursów.
  _

Jak wybrać odpowiedni model operacyjny?

Nie każda uczelnia jest w stanie osiągnąć to wszystko samodzielnie. W związku z tym niezbędnym krokiem dla instytucji jest wybór modelu operacyjnego, który będzie dla nich najlepszy. Należy rozważyć kilka czynników, w tym aktualny stan programów online, dostępne zasoby inwestycyjne i aspiracje do wprowadzenia ofert online. Wybór ten może nieść ze sobą konsekwencje dotyczące finansów oraz własności treści. Kluczowe modele operacyjne obejmują:

• Współpraca z menedżerem programów online (OPM), w której prowadzi on wszystkie działania marketingowe i rejestracyjne (z wyłączeniem pomocy finansowej) oraz pobiera procent przychodów na semestr za rejestrację każdego studenta. Model ten, aby zyskać doświadczenie w marketingu i rejestracji, wymaga ścisłej współpracy z OPM, wiąże się również z oddawaniem znacznej części przychodów.
• Współpraca z niezależnym wykonawcą działajacym z różnymi niezależnymi producentami w całej sieci wartości operacji online w celu dostarczania programów nauki zdalnej za stałą opłatą. Obejmuje to oddawanie mniejszej części przychodów, ale wymaga znacznie większej złożoności operacyjnej i zaangażowania.
• Partnerstwo z dużymi dostawcami w celu oferowania programów podczas których można zdobyć certyfikat lub stopień naukowy, takich jak Coursera lub EdX, za część przychodów z czesnego. Model ten ogranicza kontrolę marketingu i zapisów oraz opiera się wyłącznie na skali platformy i postrzeganiu jakości treści w porównaniu z innymi ofertami na platformie.
• Wewnętrzne operacje związane z pełnym prawem własności do własności intelektualnej, infrastruktury, opracowywania kursów, marketingu, rejestracji i usług wsparcia w ramach programu. Model ten stwarza największą złożoność operacyjną w porównaniu z modelami opisanymi powyżej, ale może również zapewnić największe długoterminowe zyski z przychodów, aczkolwiek z dłuższym okresem rentowności.
  _

5. Dostosowanie standardowych procedur operacyjnych, tak aby umożliwić częste zapisy oraz krótsze semestry

Szybko rozwijające się programy nauki zdalnej zwykle oferują intensywne moduły nauczania trwające od 6 do 8 tygodni. Dają również możliwość zapisania się w różnych terminach, w regularnych odstępach. Zapisy te odbywają się od 4 do 6 razy w danym roku aby zapewnić docelowej grupie odbiorców kilka dogodnych propozycji. Najczęściej wybieranymi terminami są sierpień oraz styczeń. Dla porówniania, większość tradycyjnych programów uczelni wyższych oferuje tylko zapisy jesienią, wiosną oraz w niektórych przypadkach, letnie cykle przyjęć.

Metoda zapewniająca możliwość rozpoczęcia programu w różnych terminach powoduje istotne następstwa dla niektórych zespołów zaangażowanych w działania oraz cykl życia studentów, w tym:

• Rekrutacja. Sześć cykli rozpatrywania wniosków, z krótszym czasem realizacji w porównaniu do szkół oferujących jedynie trzy tradycyjne cykle.
• Reklamy cyfrowe i drukowane muszą być szybko dostosowywane i ponownie rozprowadzane dla każdego z sześciu terminów zapisów.
• Wsparcie finansowe. Pięć dni przed zakończeniem zapisów czas realizacji oraz rozpatrywania wniosków ulegają znacznemu przyspieszeniu w porównaniu do tradycyjnych cyklów, w których przetwarzanie dokumentacji dotyczącej udzielenia pomocy finansowej kończy się zazwyczaj kilka miesięcy przed terminem wpłaty.
• Sukces studentów. Konsultanci oraz doradcy muszą przyzwyczaić się do odpowiedzi zdalnych, większej dyspozycyjności oraz czynnej pomocy studentom w życiu akademickim.
  _

Dodatkowe wskazówki dla wzmocnienia programu zdalnego nauczania

Uczelnie, które realizują naukę w formie zdalnej z powodzeniem stosują również następujące regulacje:

• wyznaczanie osób do kierowania projektami zdalnymi w obrębie poszczególnych zespołów,
• podkreślanie poglądu skoncentrowanego na kliencie współpracownikom którzy zajmują się nauczaniem zdalnym.
• dostosowanie elastyczności kalendarza szkolnego na potrzeby wielu startów,
• zwiększenie zespołów na czas wzrostów aktywności przed i zaraz po rozpoczęciu nowych zajęć, co jest konieczne w przeciwieństwie do tradycyjnego cyklu zapisów.

Przejście na jakąkolwiek formę nauczania zdalnego wymaga wiele wysiłku. W przeszłości uczelnie mogły decydować czy zainwestować w pierwszorzędną formę nauczania zdalnego, teraz natomiast nie mają wyboru i muszą szybko dostosować się do panujących warunków. Są jednak dobre wieści – jest wiele miejsc z których można czerpać inspiracje. Uczelnie, które wezmą sobie do serca te rady będą w stanie stworzyć program nauki zdalnej, który nie tylko pozwoli im przetrwać czasy pandemii, ale również zapewni im sukces w post-pandemiczym świecie szkolnictwa wyższego.

Pozostaje nam mieć nadzieję, że polskie uczelnie zaczerpną z dobrych praktyk ich odpowiedników zza oceanu, lub nawet tych bliższych – uczelni znajdujących się na terenie Zjednoczonego Królestwa, gdzie nauczanie na odległość ma już długą tradycję. Jak widać opracowania szablonów implementacji procedur usprawniających i profesjonalizujących model nauczania zdalnego są dosłownie na wyciągnięcie ręki.