Winston Churchill – najpopularniejszy brytyjski premier

Kojarzony z towarzyszącej mu wszędzie laski, szkockiej whiskey i kubańskiego cygara, o burkliwym głosie i gburowatym spojrzeniu, Winston Churchill wydaje się nieomal filmową karykaturą politycznego lidera. Kim naprawdę był człowiek, który w czasie najciemniejszego okresu w historii Wielkiej Brytanii ocalił swój kraj przed atakiem nazistów, zawiązując sojusz z dwiema światowymi potęgami — Rosją i Stanami Zjednoczonymi? Choć jego biografii dobrze znana jest krytyka, nie da się umniejszyć jego czynom, dzięki którym Europa może cieszyć się dziś swoją wolnością.
_

Lata młodzieńcze

Winston Churchill urodził się 30 listopada 1874 roku. Jego ojcem był wybitny polityk — lord Randolph Henry Spencer-Churchill, a matką Jennie Jerome, córka bogatego finansisty z Nowego Jorku. Rodzice żyli jednakże w większości w separacji, co przekładało się na sposób, w jaki zajmowali się swoim synem. Mały Winston nie dostawał od nich wiele miłości, a najbliższą mu osobą była jego opiekunka — Elizabeth Everest, która zyskała sobie przydomek „Woom”, po tym jak chłopiec nieudolnie próbował ją do siebie zawołać (od ang. woman). Kobieta była dla niego tak ważna, że po jej śmierci Churchill opisywał ją jako „najdroższą i najbliższą przyjaciółkę, która spędziła z nim jego całe 20 lat życia” (ang. “she had been my dearest and most intimate friend during the whole 20 years I had lived”). W wieku siedmiu lat Winston zaczął uczęszczać do szkoły w Ascot (St. George’s School at Ascot), w której był prześladowany i bity nie tylko przez uczniów, ale i kadrę nauczycielską. Po wysłuchaniu błagań niani chłopca, rodzice postanowili zapisać go do szkoły w Brighton, a następnie w Harrow. Churchill był dzieckiem nieokrzesanym, a na domiar złego miał problemy z nauką oraz z prawidłowym wypowiadaniem słów (seplenienie), co narażało go na nieprzyjemne komentarze ze strony kolegów. Czasy dzieciństwa Churchill wspomina jako „nie tylko nieprzyjemny, ale i najbardziej bezużyteczny oraz nieszczęśliwy okres życia” (ang. “in retrospect those years form not only the least agreeable but also the only barren and unhappy period of my life”).
_

_

Służba w wojsku

Ze względu na swoje słabe wyniki w nauce, jedyną szansą dla Winstona na odniesienie sukcesu było wstąpienie do wojska. Nowe otoczenie służyło mężczyźnie, który jak sam mówił „nie czuł już ciężaru wcześniejszych zaniedbań akademickich, lecz na równi z innymi uczył się rzeczy nowych” (ang. “I was no longer handicapped by past neglect of Latin, French and Mathematics. We had now to learn fresh things and we all started equal”). Churchill służył w armii brytyjskiej zaledwie przez 4 lata, od 1895 do 1899 roku, w międzyczasie pisząc dwie książki — „The Story of Malakand Field Force” oraz „The River War”. W 1899 roku, mężczyzna próbował kariery politycznej, startując w wyborach do Izby Gmin (ang. House of Commons), które zakończyły się dla niego porażką. Z tego też powodu, udał się do Południowej Afryki, by relacjonować zdarzenia z frontu walki dla „London Post”. W wyniku niefortunnego zbiegu okoliczności, Churchill stał się na pewien czas więźniem, lecz udało mu się zbiec oprawcom i trafić do domu zamieszkałego nieopodal Anglika. Historia ta szybko dotarła do Wielkiej Brytanii i pomogła podbić morale zmęczonego walkami narodu. Mężczyzna stał się nie tylko osobą rozpoznawalną, ale i herosem ludu.
_

_

Początki kariery politycznej

Po powrocie do kraju, Churchill, dzięki swojej nowo zdobytej sławie, zasiadł w Izbie Gmin w 1900 roku. Rok ten uważa się za początek jego 55-letniej kariery w polityce, a ją samą określał jako „podobną do wojny, z tym wyjątkiem, iż w wojnie umiera się raz, a w polityce śmierć wita wielokrotnie” (ang. “Politics is almost as exciting as war, and quite as dangerous. In war you can be killed once, but in politics many times”). Churchill należał do Partii Konserwatywnej, lecz nie oznaczało to, że nie spierał się ze swoimi partyjnymi kolegami, szczególnie w sprawach związanych z wolnym rynkiem. Kiedy Konserwatyści przegłosowali wprowadzenie stawek celnych w 1904 roku, Winston postanowił zmienić ugrupowanie i dołączył do Partii Liberalnej. W nowych kolorach politycznych, Churchill skupił się przede wszystkim na budowaniu fundamentów dla powstania powojennego „państwa opiekuńczego” (ang. welfare state). W 1925 roku jednakże mężczyzna powrócił do swojej dawnej partii, co wywołało wiele krytyki kwestionującej możność zaufania mu w tak ważnych sprawach jak rządzenie państwem. Największe zagrożenie dla jego kariery miało miejsce natomiast w 1915 roku, gdy zaplanowany przez niego atak militarny, mający na celu przechwycić Konstantynopol, zakończył się utratą połowy okrętów oraz morzem krwi. Kolejne kontrowersje pojawiły się już 14 lat później, w 1929 roku, gdy prowadzono dyskusje na temat sytuacji w, podległych wówczas Brytanii, Indiach. Churchill, jako imperialista, sprzeciwiał się propozycjom, jakoby Indie miały utworzyć swój własny, samodzielny rząd. W Gandhim upatrywał wroga i zagrożenie dla Imperium Brytyjskiego, co stawiało go w odosobnieniu, nawet wobec własnej partii.
_

_

Życie prywatne

Chociaż istnieje wiele źródeł opisujących polityczne działania Churchilla, jego życie prywatne dla większości pozostaje zagadką. Gdy Clementine Hozier poznała 29-letniego Winstona w 1904 roku, on sam także wydawał jej się tajemniczy. Na pierwszym spotkaniu, nie wydobył on z siebie ani jednego słowa, a jedynie bardzo intensywnie mierzył ją wzrokiem. Cztery lata później, gdy młodzi natknęli się na siebie ponownie, ich uczucia względem siebie zaczęły rozkwitać. Para wzięła ślub w 1908 roku i przeżyła ze sobą 57 lat, aż do momentu śmierci Winstona. Clementine wspierała swojego męża, pomimo odmiennych poglądów politycznych, a on sam mówił o niej jako o „niedoszłym polityku, którego jedyną przeszkodą był fakt, iż urodził się w spódnicy, a nie w spodniach” (ang. “she would have loved to have been a statesman in her own right if only she had been born with trousers rather than petticoats”). Winston, choć temperamentny, nie krył fascynacji żoną, czego dowodem są sławne wypowiedziane przez niego do Roosevelta słowa: „O wszystkim mówię Clemmie” (ang. “I tell Clemmie everything”). Małżeństwo doczekało się pięcioro potomstwa, z czego czworo dożyło dorosłości. Pomimo częstych nieobecności związanych z karierą polityczną, Churchill wiele uwagi poświęcał rodzinie. Próbując uniknąć błędów popełnianych przez jego rodziców, mężczyzna spędzał z dziećmi każdą wolną chwilę. Dom Churchillów pełen był zwierząt. Na ich posesji znaleźć można było koty, psy, świnie, ryby, owce, konie oraz czarne łabędzie. Faworytem Winstona była jednakże papuga o imieniu Charlie, którą rzekomo nauczył on wykrzykiwać obelgi kierowane przeciw Hitlerowi oraz nazistom.
_

Czas mroku

“We shall fight on the beaches, we shall fight on the landing grounds, we shall fight in the fields and in the streets, we shall fight in the hills. We shall never surrender.” 

Gdyby nie panowanie Hitlera w III Rzeszy, Churchill mógłby nigdy nie zostać premierem. Po utracie miejsca w Parlamencie w 1929 roku, karierę Winstona uważano za zakończoną, jednakże on sam nadal pozostawał osobą publiczną, m.in. ostrzegając innych o zagrożeniach wynikających z pojawienia się Hitlera na scenie politycznej. O swoich własnych podejrzeniach związanych z wybuchem II wojny światowej mówił jako o „licznych, dokładnych i tak usprawiedliwionych, że nikt nie mógłby im zaprzeczyć” (ang. “my warnings had been so numerous, so detailed, and were now so terribly vindicated, that no one could gainsay me”). Na pograniczu wybuchu wojny ówczesny premier Neville Chamberlain, mianował Churchilla Pierwszym Lordem Admiralicji (ang. First Lord of the Admiralty). Po nieudanej próbie zawarcia pokoju z Hitlerem oraz po okupacji Norwegii przez nazistów, Chamberlain podał się do dymisji, a jego miejsce zajął Churchill. Tego samego dnia, Hitler zaatakował Holandię oraz Belgię. Winston był świetnym mówcą, jego przemowy inspirowały obywateli do walki, a wiele z nich do dzisiaj stanowi źródło inspiracji dla językoznawców. Churchill nie dopuszczał do świadomości możliwości przegranej, nawet po poddaniu się Francji. Wiedział, że Wielka Brytania nie jest w stanie sama zmierzyć się z Hitlerem, a pomoc upatrywał w Amerykanach oraz Sowietach. Pomimo bycia przeciwnikiem komunizmu, Churchill większe zagrożenie widział w nazizmie i tym samym zgodził się na tak nietypowy sojusz. Okazał się on zbawienny w skutkach, toteż 8 maja 1945 roku w Europie słyszeć można było pierwsze okrzyki zwycięstwa. Jednakże po poddaniu się Japończyków w 1948 i zakończeniu wojny, Churchillowi nie udało się uzyskać reelekcji.
_

_

Koniec ery

Po zakończeniu wojny, Churchill nie odszedł na dobre z życia politycznego. Do jego najbardziej wpływowych działań po 1945 roku zaliczyć można przemowę o „żelaznej kurtynie” i zagrożeniu płynącemu ze strony ZSRR, ale także próby przekonania Brytyjczyków do odstąpienia z EWWiS, która miała zapobiegać rywalizacji o surowce mineralne. Churchill został ponownie wybrany premierem w 1951 roku, lecz zrezygnował z tej funkcji po ukończeniu 80 roku życia. W 1953 roku jego seria zatytułowana „The Second World War” została nagrodzona Noblem, a on sam został wyróżniony przez królową Elżbietę II tytułem szlacheckim. W 1965 roku Churchill zmarł i zdawać by się mogło, iż jego stratę odczuł cały świat. Jego śmierć przywodziła bowiem na myśl koniec pewnej ery. Ery wojny, ale i politycznego geniuszu, którego Wielka Brytania nie doczekała się już ponownie.

Po więcej wpisów o innych znanych osobistościach zapraszamy na bloga choices® oraz zachęcamy również do odwiedzenia naszego Facebooka. Dodatkowo polecamy zajrzeć do naszej oferty kursów językowych, w tym kursu języka angielskiego lub kursu języka niemieckiego.