Flaga brytyjska – skomplikowany symbol Wielkiej Brytanii. 

Flaga brytyjska, znana również pod nazwą Union Flag, lub Union Jack, to symbol Wielkiej Brytanii rozpoznawalny na całym świecie. Wyraża on silne przywiązanie do tradycji i korzeni, a także niesie za sobą kawałek historii. Obecnie jest uznawana za flagę narodową Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. 

Ten wpis powstał dla tych, którzy chcieliby bliżej poznać znaczenie i pochodzenie brytyjskiej flagi. 

Warto też zapoznać się z artykułem stworzonym przez BBC, który wyjaśnia kompleksowość brytyjskiej flagi. 

Zjednoczone Królestwo, Wielka Brytania czy Anglia?

Zanim jednak zgłębimy się w temat brytyjskiej flagi, istotnym jest, aby zrozumieć podstawowe pojęcia i nazewnictwo związane z wyspami brytyjskimi, które użyte w nieodpowiednim kontekście może na dobrą sprawę utrudniać komunikację. 

• Wyspy Brytyjskie to geograficzne określenie całego archipelagu wysp znajdujących się w północno-zachodniej części Europy. Są to Wielka Brytania, Irlandia oraz mniejsze otaczające je wyspy. 
• Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej to państwo unitarne, w skład którego wchodzą Anglia, Walia, Szkocja i Irlandia Północna. Łączy je m.in. waluta, monarchia i stolica w Londynie. 
• Wielka Brytania to nazwa największej z wysp archipelagu, a jednocześnie państwa, w którego skład wchodzą Anglia, Szkocja i Walia. 
• Irlandia Północna, od 1921 roku, jest częścią Zjednoczonego Królestwa, ale nie należy do Wielkiej Brytanii, ponieważ leży na drugiej pod względem wielkości wyspie Irlandia. 

Flaga brytyjska – jak wygląda i z czego się składa?

Czerwono-białe pasy przecinające się na granatowym tle są bez wątpienia znane każdemu. Ale co tak naprawdę oznaczają? 

Na flagę brytyjską składają się trzy inne flagi: flaga Anglii, flaga Szkocji i flaga Irlandii. 

Każda z nich przedstawia inny krzyż Świętego, który jest patronem danego państwa. 

• Czerwony krzyż Świętego Jerzego na białym tle – symbolizuje Anglię. 
• Ukośny, biały krzyż Świętego Andrzeja na niebieskim tle – symbolizuje Szkocję.
• Ukośny, czerwony krzyż Świętego Patryka na białym tle – symbolizuje Irlandię. 

Jak powstała flaga Wielkiej Brytanii?

Flaga brytyjska ma już ponad 300 lat. Po raz pierwszy została wywieszona w 1707 roku, gdy na tronie angielskim zasiadł Jakub VI, ówczesny król Szkocji. To on połączył Królestwo Anglii i Królestwo Szkocji nadając im nazwę „The Kingdom of Great Britain”. W rezultacie powstała pierwsza flaga Królestwa Wielkiej Brytanii i nazwana została Union Flag – flaga unii. 

Oryginalna Union Flag była połączeniem flagi angielskiej z flagą szkocką. 

Później, w 1801 roku, na skutek utworzenia unii pomiędzy Królestwem Wielkiej Brytanii i Królestwem Irlandii powstała flaga Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii, którą widzimy do dziś. Do Union Flag dodano wtedy ukośny, czerwony krzyż na białym tle symbolizujący Irlandię. 

Nie trudno zauważyć, że jedynym krajem należącym do Wielkiej Brytanii, a którego krzyż nie widnieje na brytyjskiej fladze, jest Walia. Dlaczego? 

Otóż, gdy w XVIII wieku utworzone zostało Królestwo Wielkiej Brytanii i stworzona została pierwotna Union Flag, Walia była częścią Królestwa Anglii, dlatego jej symbole nie zostały włączone do flagi unii. 

Nazwa i funkcja brytyjskiej flagi Union Jack 

Charakterystyczna nazwa flagi brytyjskiej – Union Jack – sięga czasów Imperium Brytyjskiego. 

Do XIX wieku koncepcja flag narodowych jeszcze nie istniała. Podstawowym założeniem Union Flag, od XVII wieku, było oznaczenie brytyjskich sił zbrojnych na arenie międzynarodowej i podkreślenie przynależności do brytyjskiej monarchii. Dlatego też, przyjęło się określenie Union Jack, które oznacza dosłownie „proporzec Unii” ze względu na swoją funkcję, jaką w tamtym czasie pełniła. 

Union Jack była wywieszana jako proporzec lub bandera na okrętach wojennych. 

Ciekawostką jest, że nie zostało uchwalone żadne prawo, które oficjalnie uznałoby Union Jack za flagę narodową Wielkiej Brytanii. Stało się to dość naturalnie, gdy z czasem zyskała ona sympatię całego społeczeństwa brytyjskiego. Dopiero w 1933 roku, sekretarz spraw wewnętrznych, Sir Gilmour oficjalnie uznał Union Jack za flagę narodową i zezwolił Brytyjczykom na wywieszanie jej na lądzie. 

Według obecnych ustaleń flaga brytyjska powinna być wywieszana na budynkach rządowych w całej Wielkiej Brytanii w dni obchodów urodzin członków rodziny królewskiej, lub rocznic ich koronacji. 

Flaga brytyjska na innych flagach narodowych 

W XIX wieku powstał też zwyczaj wywieszania flagi brytyjskiej w koloniach i dominiach brytyjskich, aby zaznaczyć swoją przynależność do Imperium Brytyjskiego. W rezultacie, doprowadziło to do powstania wielu flag narodowych państw Wspólnoty Narodów, a niektóre z nich do dziś zachowały flagę brytyjską w kantonie – lewym górnym rogu.

Pełną listę flag można zobaczyć na BBC. A o to przykłady niektórych z nich.

Australia 

Nowa Zelandia 

Fidżi 

Hawaje 

Przyszłość flagi brytyjskiej

Flaga Wielkiej Brytanii prawnie nie jest flagą narodową, ale jest jednym z najważniejszych, jak nie najważniejszym, symbolem Wielkiej Brytanii i brytyjskiej marki uznawanej na całym świecie. 

W związku z obecną, burzliwą sytuacją na wyspach, istnieje wiele hipotez, jak flaga brytyjska może zmienić się w przyszłości. Istnieją trzy powody, przez które mogłoby dojść do modyfikacji flagi. 

1. Irlandia 

Społeczeństwo brytyjskie od początku nie było do końca zadowolone z obecności krzyża Św. Patryka na ich fladze. Uważali oni, że krzyż ten w pewien sposób narusza ich tożsamość kulturową, a wielu Brytyjczyków do dzisiaj podziela tę opinię. Wynika to, między innymi, z różnic religijnych. Okazją do usunięcia krzyża Św. Patryka było odłączenie się Irlandii od Korony Brytyjskiej w 1921. Jednak wygląd flagi nie został zmieniony ze względu na koszty tej operacji. 

2. Szkocja

W ostatnim czasie, drugim państwem po Irlandii kwestionującym swoją przynależność do Wielkiej Brytanii, była Szkocja. Szkoci chcieli pójść w ślady Irlandczyków i, tak jak oni, stać się wolnym państwem. Wtedy również pojawiły się pytania, co z brytyjską flagą? Jednym z pomysłów było zastąpienie szkockiej kolorystyki na walijską, co umożliwiłoby podkreślenie obecności Walii w Wielkiej Brytanii. Niebieskie tło zmieniłoby się na zielone, lub czarne, pojawiłby się żółty krzyż Św. Dawida, patrona Walii, a nawet możliwe by było włączenie czerwonego, Arturiańskiego smoka do brytyjskiej flagi. 

3. Brexit 

Wraz z odbyciem się pierwszego referendum na Wyspach, w sprawie odejścia  Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, dyskusje na temat zmiany flagi brytyjskiej rozgorzały na nowo. Wielu uznało wtedy, że może być to dobry moment na zmianę wizerunku. Jednak z czasem temat ten został porzucony na rzecz istotniejszych kwestii związanych z Brexitem. 

Do dziś władze Wielkiej Brytanii nie podjęły żadnych działań dotyczących wyglądu flagi brytyjskiej, więc ta pozostaje bez zmian. 

Aby lepiej zwizualizować sobie potencjalne modyfikacje, warto zapoznać się z 25 przykładowymi projektami flagi brytyjskiej zaprezentowanymi przez BBC.

Ciekawostki, czyli co warto wiedzieć o fladze Wielkiej Brytanii

• Flaga brytyjska jest flagą narodową tylko ze względu na tradycję i praktykę. Jej status nie jest uregulowany prawnie. 
• Dlatego też, prawnie nie istnieje możliwość profanacji, ani zbezczeszczenia flagi państwowej Union Jack. 
• Flaga Walii nie widnieje na fladze brytyjskiej, mimo przynależności Walii do Korony Brytyjskiej.
• Wywieszanie flagi na morzu jest możliwe tylko przez Royal Navy, Marynarkę Wojenną Wielkiej Brytanii. 
• Królowa brytyjska posiada własną flagę, Royal Standard, która jest wywieszana, gdy królowa jest obecna w pałacu. W przypadku jej nieobecności, flaga brytyjska Union Jack, powiewa z masztu Pałacu Buckingham w Londynie.