Angielskie miary

Angielskie miary mogą często wprowadzać turystów w zakłopotanie, gdyż znacząco różnią się od systemu metrycznego. Ten krótki przewodnik po jednostkach ma na celu przybliżenie systemu imperialnego i jego podstawowych wartości. 

Warto odwiedzić blog CHOICES, aby dowiedzieć się więcej o języku angielskim i brytyjskiej kulturze.

Angielskie miary lub jednostki imperialne to określenia systemu miar obecnego w krajach takich jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone. System ten różni się od znormalizowanego systemu metrycznego przyjętego przez zdecydowaną większość krajów na całym świecie, głównie dlatego, że Brytyjczycy nie byli zainteresowani nowymi jednostkami i do końca pozostali wierni swojej metodyce.

Angielskie miary i ich pochodzenie

Angielskie miary powstały z połączenia rzymskiego i anglosaskiego systemu jednostek. Starożytny rzymski systemopierał się między innymi na stopie, kciuku, łokciu, czy okoniu. Jednostki te były szczególnie istotne dla handlarzy, kupców oraz w rzemiośle budowniczym, ale z powodu braku ustandaryzowanych jednostek i słabej dokładności – handel za granicą był utrudniony. Bardzo wcześnie pojawiły się pierwsze głosy społeczeństwa brytyjskiego, mówiące o potrzebie uregulowania systemu miar w Wielkiej Brytanii, aby ułatwić handel zagraniczny, jak i kwestie polityczne.

Angielskie miary zostały rozpowszechnione głównie w czasach Imperium Brytyjskiego, które pomiędzy XVI i XX wiekiem posiadało liczne kolonie na całym świecie, a stanowiły one prawie jedną czwartą powierzchni lądowej Ziemi. W ten czas, wszystkie kolonie posługiwały się brytyjskimi miarami, w tym Stany Zjednoczone, które do dnia dzisiejszego nie zmieniły swoich jednostek.

Miary i system imperialny

W 1215 roku po raz pierwszy spróbowano ujednolicić skomplikowany system po przez wprowadzenie Magna Carta, w której to pomiary win, kukurydzy i tkanin zostały uregulowane. Głównym prowodyrem do wprowadzenia jednolitych jednostek miar na całym świecie była Francja. W 1790 roku francuscy delegaci odwiedzili kraje takie jak, Wielka Brytania, Hiszpania i Stany Zjednoczone, aby utworzyć jeden wspólny system. Jednak Brytyjczycy odrzucili ich propozycję i pozostali przy swoich oryginalnych jednostkach. Dopiero w 1826 roku angielskie miary zostały oficjalnie ustandaryzowane i powstał system imperialny, który jest aktualny do dzisiaj. Wielka Brytania, w przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych przyjęła także system metryczny, który jest oficjalnym systemem wykorzystywanym do pomiarów. Nie trudno zauważyć, że spora część mieszkańców Wysp nadal posługuje się pierwotnymi jednostkami, co może powodować problemy w komunikacji z innymi narodowościami. Stany Zjednoczone to jedyne państwo, w którym nadal obowiązują brytyjskie jednostki miary, mimo tego, że system metryczny jest nauczany w szkołach.

Więcej o podejściu Brytyjczyków i historii można przeczytać w artykule BBC.

Angielskie miary i system dwunastkowy

Angielskie miary opierały się na systemie dwunastkowym, w którym podstawową liczbą jest 12. Do 1971 roku, w Wielkiej Brytanii system ten był wykorzystywany również w systemie monetarnym, gdzie odpowiednikiem 1 szylinga było 12 pensów. Długości mierzono w stopach, calach, liniach i punktach: 1 stopa = 12 cali, 1 cal = 12 linii, 1 linia = 12 punktów.

W brytyjskim handlu system tuzinowy był częściej wybierany z uwagi na to, że liczba 12 dzieli się przez sześć liczb, a system dziesiątkowy dzieli liczbę 10 tylko na cztery.

Angielskie miary – przelicznik

• Brytyjskimi standardowymi jednostkami są jard, funt i galon. W Ameryce są to jard, funt, amerykański galon oraz buszel.
• W Wielkiej Brytanii najczęściej używa się funta i uncji jako jednostek wagi.
• System imperialny w Wielkiej Brytanii różni się niektórymi jednostkami od systemu amerykańskiego. Są to: tona, uncja, pinta, kwarta, galon i buszel.
• Brytyjczycy używają głównie stopni Celsjusza do pomiaru temperatury, choć skala Fahrenheita również się pojawia.
• Wartości mniejsze niż 1 cal wyraża się w ułamkach zwykłych – na przykład 3/4”, czy 1/2” cala.

1. Jednostki długości

• 1 cal (inch – in) = 3 barleycorns (ziarna jęczmienia) = 25,4 mm
• 1 stopa (foot – ft) = 12 cali = 0,3048 m
• 1 jard (yard – yd) = 3 stopy = 0,9144 m
• 1 pręt (pole, porch, rod – rd) = 5.5 jarda = 5,0292 m
• 1 łancuch (chain – ch) = 4 pręty = 20,1168 m
• 1 furlong (fur) = 10 łańcuchów = 660 stóp = 201,168 m
• 1 mila (mile – mi) = 8 furlongów = 1609,344 m
• 1 liga (league) = 3 mile = 4828,032 m
• 1 akr = 1 furlong x 1 łańcuch = 4840 jardów kwadratowych = 4 046, 856, 4224 m²

2. Jednostki wagowe

• 1 gran (grain – gr) = 64,79891 mg
• 1 uncja (ounce – oz) = 28,3495 g
• 1 funt (pound – lb) = 16 uncji = 7000 grains = 453,59237 g
• 1 kamień (stone – st) = 14 pounds = 6,35 kg
• 1 cetnar (hundredweight – cwt) = 112 pounds = 50,8 kg
• 1 tona brytyjska = 2240 pounds = 1016 kg
• 1 tona amerykańska = 2000 punds = 907 kg

3. Jednostki objętościowe

Substancje płynne (wet)

• 1 uncja płynu UK (fluid ounce – fl oz) = 28,413 ml
• 1 uncja płynu US = 29,5735 ml
• 1 gill = 5 uncji płynu [fl oz]
• 1 cup = 2 gills
• 1 pinta UK (pint – pt) = 2 cups = 4 gills = 20 fl oz = 0,568261 l
• 1 pinta US = 0,473176 l
• 1 kwarta UK (quart – qt) = 2 UK pint = 40 UK fluid ounces
• 1 kwarta US = 32 US fluid ounces
• 1 galon UK (gallon – gal) = 4 kwarty = 4,54609 l
• 1 galon US = 231 cali szcześciennych = 3,785411784 l

Substancje suche (dry)

• 1 peck = 2 galony
• 1 kenning = 2 pecks
• 1 buszel UK (bushel – bu) = 8 galonów UK = 36,36872 l
• 1 buszel US = 35,23907 l
• 1 quarter = 8 buszli

Angielskie miary, czy system imperialny nie jest już jedynym systemem jednostek do pomiarów w Wielkiej Brytanii, jednak przez długi czas pełnił bardzo ważną rolę w tym kraju, a także przez wielu jest uznawany za cechę charakterystyczną Wysp Brytyjskich. Niekiedy można jeszcze spotkać funty i uncje, a w szczególności w lokalnych sklepach, ale gdy użyjemy kilogramów czy litrów również zostaniemy zrozumiani i obsłużeni. Znacznie częściej występują wartości wyrażone w calach i stopach, a także w milach. Jest to spowodowane tym, że jednostki imperialne były pierwotnie wykorzystywane w lotnictwie oraz w komunikacji morskiej i do dziś są praktykowane.