Amerykańscy poeci – krótka podróż po świecie poezji amerykańskiej

Amerykańscy poeci są często mało znani, chociaż ich wkład w światową literaturę jest ogromny. Amerykańska poezja cieszy się uznaniem nie tylko w Ameryce, lecz również na całym świecie, a nazwiska oraz dzieła najwybitniejszych poetów amerykańskich pamiętane są na długo po ich odejściu. Dlatego też warto zapoznać się z kilkoma najbardziej znaczącymi nazwiskami.

_

Historia poezji w Stanach Zjednoczonych

Chociaż często porównywana do poezji tradycja przekazywania ustnego istniała już wśród społeczności rdzennych Amerykanów, znana nam poezja amerykańska pojawiła się wśród amerykańskich kolonistów w XVII wieku. Większość ówczesnych prac opierała się na współczesnych angielskich wzorcach formy poetyckiej, dykcji i tematyki. W XIX wieku zaczął wyłaniać się z niej charakterystyczny amerykański styl. Na przestrzeni wieków poezja Stanów Zjednoczonych przykuwała uwagę ze względu na szeroki zakres stylów i różnorodność wśród pisarzy.

_
Pierwszy amerykański poeta

Uważaną za pierwszego poetę, a właściwie pierwszą poetkę Stanów Zjednoczonych czasów kolonialnych jest angielsko-amerykańska pisarka Anne Bradstreet, z domu Dudley (1612 – 1672). Była ona również pierwszą kobietą, która została uznana za wybitnego poetę Nowego Świata. W wieku 16 lat poślubiła Simona Bradstreeta, dwa lata później wraz z mężem i rodzicami wyemigrowała do Ameryki i osiedliła się w stanie Massachusetts.

Swoje wiersze pisała wychowując ośmioro dzieci, pełniąc funkcję gospodyni i wykonując inne obowiązki domowe. Jej wczesna twórczość odzwierciedla religijne i emocjonalne konflikty, których doświadczała jako kobieta pisząca i jako purytanka. Jej późniejsze wiersze, pisane dla rodziny, ukazują jej duchowy rozwój, gdy w pełni zaakceptowała purytańskie credo. Pisała również bardziej osobiste wiersze, poruszając w nich takie tematy, jak jej myśli przed porodem i reakcja na śmierć wnuka.

Szwagier Bradstreet bez jej wiedzy zabrał niektóre z jej wierszy do Anglii, gdzie zostały opublikowane w 1650 r. jako The Tenth Muse Lately Sprung Up in America. Pierwsze amerykańskie wydanie The Tenth Museukazało się w poprawionej i rozszerzonej formie jako Several Poems Compiled with Great Variety of Wit and Learning. Tenth Muse było jedynym zbiorem jej poezji, który ukazał się za jej życia. Jej najbardziej cenione dzieło, sekwencja wierszy religijnych zatytułowana Contemplations, została opublikowana dopiero w połowie XIX wieku.

Niektóre z wielu znanych wierszy poetki (z linkami do przeczytania):

• Before the Birth of One of Her Children
• Verses upon the Burning of our House
• The Author to Her Book
• To Her Father with Some Verses
  _

Amerykańscy poeci: pierwsza czarnoskóra poetka w USA

Kiedy mówimy o poezji kolonialnej Stanów Zjednoczonych, warto wspomnieć o Phillis Wheatley Peters (1753 – 1784). Była ona jedną z najbardziej znanych poetek swoich czasów, a także pierwszą w historii afroamerykańską autorką, która wydała tomik poezji. Urodzona w Afryce Zachodniej, została sprzedana w niewolę w wieku siedmiu lub ośmiu lat i przewieziona do Ameryki Północnej. Została zniewolona przez rodzinę Wheatleyów z Bostonu. Zaczęła pisać wiersze w wieku trzynastu lat, wzorując się na ówczesnych poetach angielskich. Wheatleyowie, widząc jej talent, zachęcali ją do pisania poezji.

W 1771 roku wraz z synem swojego pana wyruszyła do Londynu w celu znalezienia możliwości publikacji swoich dzieł. W 1773 r. trzydzieści dziewięć jej wierszy zostało opublikowanych w Londynie jako Poems on Various Subjects, Religious and Moral – pierwsza książka poetycka wydana przez zniewolonego Afroamerykanina w Stanach Zjednoczonych. Tomik zawiera wiele elegii, jak również wierszy o tematyce chrześcijańskiej, zawiera również wiersze poruszające kwestie rasowe. W ciągu następnych kilku lat Wheatley wydrukowała wiele elegii o wybitnych przywódcach angielskich i kolonialnych.

Wheatley została wyzwolona przez swoich panów wkrótce po opublikowaniu jej książki. W 1778 r. wyszła za mąż za Johna Petersa, który prowadził sklep spożywczy. Mieli razem troje dzieci, wszystkie zmarły młodo. Wheatley miała trudności z publikacją swoich kolejnych wierszy. Zabiegała o subskrybentów nowego tomu, który miał zawierać trzydzieści trzy nowe wiersze i trzynaście listów, ale nie była w stanie zebrać funduszy. Wiele wierszy do proponowanego przez nią drugiego tomu zaginęło po jej śmierci i nigdy nie zostało odnalezionych.

Niektóre ze znanych wierszy poetki (z linkami do przeczytania):

• To S. M., a Young African Painter, on Seeing His Works
• His Excellency General Washington
• To the Right Honourable William, Earl of Dartmouth
• On Being Brought from Africa to America
  _

Amerykańscy poeci niepodległych Stanów Zjednoczonych

Pierwszym znaczącym poetą niepodległych Stanów Zjednoczonych był William Cullen Bryant (1794-1878). Był on amerykańskim poetą romantycznym, dziennikarzem i wieloletnim redaktorem gazety „New York Evening Post”. Pisał wiersze, eseje i artykuły, w których bronił praw robotników i imigrantów, i często był publikowany przez North American Review.

Mając trzynaście lat Bryant napisał The Embargo, satyryczny wiersz, w którym domagał się ustąpienia prezydenta Thomasa Jeffersona. Wiersz został opublikowany  w 1808 roku. W wieku szesnastu lat Bryant zapisał się jako student drugiego roku do WIlliams College z zamiarem przeniesienia się do Yale. Z powodu finansów i w nadziei, że będzie uczęszczał do Yale, wycofał się bez ukończenia szkoły. Nie mogąc dostać się do Yale, studiował prawo pod prywatnym kierunkiem w Worthington i w Bridgewater. W czasie studiów w Williams Bryant napisał Thanatopsis, który został opublikowany w The North American Review we wrześniu 1817 roku. Jest to najsłynniejszy wiersz Bryanta, i był on tak znany, że dzieci uczone w domu były powszechnie zobowiązane do recytowania go z pamięci.

W wieku 26 lat Bryant poślubił Frances Fairchild, byli razem przez prawie pięćdziesiąt lat. W 1829 roku przeprowadzili się do Nowego Jorku, gdzie Bryant został redaktorem New York Review. W tym samym roku został redaktorem naczelnym „New York Evening Post”, którą to funkcję pełnił aż do śmierci. Bryant używał gazety m.in. jako platformy do nawoływania do zniesienia niewolnictwa.

Niektóre z wielu znanych wierszy poety (z linkami do przeczytania):

• The Embargo
• Thanatopsis
• To a Waterfowl
• Midsummer

_ 

Najsłynniejsi amerykańscy poeci

Na przestrzeni lat wielu amerykańskich poetów pozostawiło swój ślad w świecie literatury. Poniżej wymienionych zostało kilka najbardziej znanych nazwisk:

• EDGAR ALLAN POE (1809 – 1849) – był amerykańskim pisarzem, poetą, redaktorem i krytykiem literackim. Był również związany z “Amerykańskim Ruchem Romantycznym”. Jest bardziej znany ze swoich opowieści o tajemnicy i makabrze. Należał do najwcześniejszych amerykańskich praktyków opowiadania i powszechnie uważa się go za wynalazcę gatunku kryminału. Poemu przypisuje się również wkład w powstający wówczas gatunek science fiction. Jego dzieła wywarły ogromny wpływ na literaturę amerykańską, a także na inne specjalistyczne dziedziny, takie jak kosmologia i kryptografia. Jego najbardziej znane dzieła są generalnie gotyckie i poruszają takie tematy jak efekty rozkładu, obawy przed przedwczesnym pochówkiem, ożywianie zmarłych i żałoba. Wiele z dzieł Poego zalicza się również do gatunku mrocznego romantyzmu. Stał się sławny dzięki swoim popularnym wierszom, takim jak The Raven i Annabel Lee.
• WALT WHITMAN (1819 – 1892) – był amerykańskim poetą, dziennikarzem i humanistą. Znany jest przede wszystkim ze swojego podejścia do transcendentalizmu i realizmu oraz mistrzostwa w wierszach wolnych. Wśród jego najbardziej znanych dzieł jest jego zbiór poezji Leaves of Grass, z takimi utworami jak Song of Myself, czy I Sing the Body Electric, który był również jego pierwszym znaczącym dziełem jako poety. Jego poezja była początkowo etykietowana i zakazana ze względu na jej obsceniczność, ale później zyskała popularność i została przetłumaczona na wiele języków obcych. Whitman, zanim zajął się pisaniem, był nauczycielem i urzędnikiem państwowym, a w czasie amerykańskiej wojny secesyjnej pracował jako pielęgniarz. Choć sprzeciwiał się systemowi niewolnictwa w Ameryce, w żadnym momencie swojego życia nie uczestniczył w ruchu abolicyjnym.
• EMILY DICKINSON (1830 – 1886) – jest uznawana za jedną z najbardziej płodnych amerykańskich poetek wszechczasów. Jej legendarne wiersze, takie jak Because I could not stop for Death, Success is counted sweetest i wiele innych, nie tylko znalazły miejsce na półkach największych bibliotek, ale także zajęły miejsce w programach nauczania na wybitnych uniwersytetach. Mimo, że posiadała znakomite umiejętności pisarskie, żyła w samotności i prawie nie kontaktowała się z rodziną i społeczeństwem. Ci, którzy czytali jej poezję, zaświadczyliby, że większość jej największych dzieł odzwierciedla pogodnego, melancholijnego ducha. W młodości napisała 1100 poematów oraz setki listów, które odzwierciedlały nieskazitelne kompozycje najlepszych dzieł literackich w historii literatury amerykańskiej. Jej wiersze cenione są za nieregularne stosowanie interpunkcji i niestandardową kapitalizację liter, a krótkie wersy niosą ze sobą bogactwo znaczeń. Amerykańscy poeci.
• ROBERT FROST (1874 – 1963) – jest ceniony za głębokie zrozumienie natury ludzkiej, prowadzące do błyskotliwych, dramatycznych monologów lub dramatycznych scen w jego poezji. Znany jest z realistycznego przedstawiania życia wiejskiego, oddawania rytmów rzeczywistej mowy i przedstawiania reakcji człowieka na procesy zachodzące w przyrodzie. Za swoją twórczość otrzymał cztery nagrody Pulitzera. W 1960 roku otrzymał Złoty Medal Kongresu Stanów Zjednoczonych, najwyższe cywilne odznaczenie w USA. Był również pierwszym poetą, który zaszczycił swoją obecnością inaugurację prezydencką. Wyrecytował swój wiersz The Gift Outright dla prezydenta Johna F. Kennedy’ego. Został nazwany nieoficjalnym “poetą laureatem” Stanów Zjednoczonych i jest powszechnie uważany za największego amerykańskiego poetę XX wieku. Jego wiersz, The Road Not Taken, jest często odczytywany podczas ceremonii wręczania dyplomów w całych Stanach Zjednoczonych. Amerykańscy poeci.
• S. ELIOT (1888 – 1965) – był amerykańsko-angielskim poetą, dramaturgiem, krytykiem literackim i redaktorem, a także liderem ruchu modernistycznego w poezji w takich dziełach jak The Waste Land i Four Quartets. Jego twórczość wywarła wpływ na wielu uznanych poetów brytyjskich tamtych czasów. Swoje pierwsze wiersze napisał już w wieku czternastu lat. Zaczął rozkwitać, gdy w wieku dwudziestu sześciu lat przeniósł się do Anglii, gdzie jego pierwsza opublikowana książka, Prufrock and Other Observations, uczyniła go sławnym z dnia na dzień. Jednak jak na pisarza o takiej randze stworzył stosunkowo niewielką liczbę wierszy. A to dlatego, że chciał, aby każdy z nich był doskonały. Za swój wkład w rozwój poezji otrzymał w wieku sześćdziesięciu lat literacką Nagrodę Nobla.
• E. CUMMINGS (1894 – 1962) – był amerykańskim poetą, a także malarzem, eseistą, pisarzem i dramaturgiem. Był jednym z najbardziej innowacyjnych poetów swoich czasów, a jego dorobek obejmuje 2900 wierszy, cztery sztuki teatralne, kilka esejów, a także liczne rysunki i obrazy. Cummings znany jest z tego, że tworzył poezję w swoim własnym stylu, eksperymentując z formami poetyckimi i językami, a także zmieniając reguły gramatyczne dla własnych potrzeb. Zapamiętano go również za jego ataki na konwencjonalne schematy myślowe i krytykę ograniczania swobody wypowiedzi przez społeczeństwo. Zaliczany do najbardziej lubianych poetów swoich czasów, pisał głównie wiersze poruszające tematy takie jak miłość, dzieciństwo, natura itp. Do jego najsłynniejszych wierszy należą między innymi [i carry your heart with me(i carry it in] czy anyone lived in a pretty how town. Znany jest również z powieści dla dzieci.
• ELIZABETH BISHOP (1911 – 1979) – była amerykańską poetką i autorką opowiadań znaną z barwnie opisanych, często bardzo dowcipnych utworów. Pełniła niegdyś funkcję konsultanta ds. poezji w Bibliotece Kongresu. Choć jej twórczość znana jest z dowcipu i humoru, sama poetka miała bardzo trudne początki życia. Została osierocona w wieku pięciu lat, kiedy jej owdowiała matka musiała zostać umieszczona w zakładzie dla umysłowo chorych. Fizycznie nie była zbyt silna i od wczesnego dzieciństwa cierpiała na astmę, dlatego do pierwszego roku studiów nie miała formalnego wykształcenia. W ciągu trzydziestu pięciu lat wydała zaledwie pięć niewielkich tomików, ale zdobyła wiele nagród, w tym prestiżową Nagrodę Pulitzera. Jedne z jej najlepszych wierszy to In the Waiting Room czy I am in Need of Music. Oprócz wierszy i opowiadań znana jest również z książki podróżniczej Brazil oraz prac translatorskich, takich jak The Diary of Helena Morley i An Anthology of Twentieth-Century Brazilian Poetry.
• CHARLES BUKOWSKI (1920 – 1994) – był amerykańsko-niemieckim powieściopisarzem, autorem opowiadań i poetą, który zyskał status kultowego za swoją twórczość, w której na papier przelał swoje doświadczenia, emocje i wyobraźnię. W przeciwieństwie do innych współczesnych mu pisarzy, Bukowski miał wrodzoną łatwość pisania. W swoich autobiograficznych utworach nie starał się nadać sobie heroicznego wyglądu, lecz w sposób prosty odnosił się do miejskiego życia Amerykanów, samego pisania, uzależnienia od alkoholu, relacji z kobietami itd. W ciągu swojego życia napisał wiele wierszy, opowiadań i powieści, publikując ostatecznie ponad sześćdziesiąt książek. Za wybitny wkład w amerykańską literaturę otrzymał od tygodnika Time tytuł “Laureata Amerykańskiego Niskiego Życia”. Stworzył wiele dzieł, w których główną postacią był Henry Chinaski, fikcyjna postać luźno oparta na nim. Do jego najpopularniejszych dzieł należą The Laughing Heart czy Bluebird. Bukowski napisał za życia tak obszerną pracę, że nawet dziesięć lat po jego śmierci jego oryginalne dzieła były wciąż publikowane.
• MAYA ANGELOU (1928 – 2014) – była jedną z najbardziej znanych postaci XX wieku. Swoją karierę rozpoczęła jako piosenkarka i tancerka, pracowała jako działaczka na rzecz praw obywatelskich i dziennikarka, napisała siedem cenionych autobiografii, wykładała na Wake Forest University i otrzymała wiele wyróżnień, w tym Prezydencki Medal Wolności w 2010 roku. Angelou była afroamerykańską poetką, która w swoich wierszach poruszała wiele tematów, w tym dotyczących kobiet, miłości, straty, muzyki, walki, dyskryminacji i rasizmu. Nazywana jest “poetką ludu” i “poetką-laureatką czarnych kobiet”. Jej najsłynniejszy wiersz, Still I Rise, wychwala niepokornego ducha ludzi czarnoskórych i wyraża wiarę w to, że zatriumfują oni pomimo przeciwności losu i rasizmu. W 1993 roku Angelou recytowała swój wiersz On the Pulse of Morning podczas inauguracji prezydenta Billa Clintona. Była pierwszą kobietą-poetą i drugą w historii, która została w ten sposób uhonorowana. Jej wiersze cieszą się niesłabnącą popularnością i nazywane są hymnami Afroamerykanów.
• SYLVIA PLATH (1932 – 1963) – została okrzyknięta jedną z najbardziej znanych i wpływowych poetek dwudziestego wieku. Urodzona w Stanach Zjednoczonych na początku lat trzydziestych, jest uznawana za twórczynię gatunku poezji konfesyjnej. Była równie sławna dzięki swoim opowiadaniom i powieściom. Zaczęła pisać wcześnie, jej pierwszy wiersz został opublikowany, gdy miała osiem lat. Jej pierwsza publikacja krajowa została wydana, gdy miała osiemnaście lat, a w wieku dwudziestu lat została redaktorem gościnnym magazynu “Mademoiselle”. Jej pierwszy zbiór poezji The Colossus and Other Poems został opublikowany w 1960 roku. Była to jedna z dwóch jedynych książek, które ukazały się za jej życia; wszystkie pozostałe prace zostały opublikowane po jej samobójstwie w wieku trzydziestu lat, jako część jej słynnego zbioru poezji Ariel. Jej poezja znana jest z intensywnego łączenia gwałtownych i niepokojących obrazów z zabawnym użyciem aliteracji i rymów. Jednymi z jej najpopularniejszych wierszy są Lady Lazarus czy Daddy. Plath jest uważana za jedną z czołowych pisarek XX wieku i pozostaje jedną z najpopularniejszych poetek w języku angielskim.
  _

_

Jeśli spodobał Ci się ten artykuł o amerykańskich poetach, polecam zajrzeć na bloga CHOICES, gdzie znajdziesz wiele ciekawych treści o podobnej tematyce, takich jak artykuły o krajach anglojęzycznych, jak również przydatne zasady angielskiej gramatyki. Jeśli chciałbyś poduczyć się języka angielskiego lub innego, koniecznie sprawdź oferty kursów językowych CHOICES odbywających się w pełni online. Amerykańscy poeci.