Język szkocki

Język szkocki jest bardzo zróżnicowany mimo dość niskiej liczby użytkowników. Cała Szkocja słynie z tego, że każde miasto ma swój własny, specyficzny dialekt. Inaczej mówią ludzie z Glasgow, inaczej z Aberdeen, a już całkiem inaczej na Skye. Niby posługują się tym samym językiem- w głównej mierze angielskim, ale da się tu usłyszeć także rodowity szkocki. Ciekawe, czy ludzie potrafią się ze sobą dogadać i porozumieć! Odrębność i duża różnorodność dialektów bierze się zapewne z kultywowania i przywiązania do tradycji, dbania o miejscowy folklor, a może trochę z chęci bycia… wyjątkowym i niepowtarzalnym?

A czy Ty wiesz, jak brzmi język szkocki? Czy rzeczywiście jest jeszcze w ogóle używany? Czy może wszechobecny angielski wyparł go zupełnie?

Odpowiedzi znajdziesz w dzisiejszym artykule. Lubisz zdobywać wiedzę o językach Wielkiej Brytanii? Przeczytaj koniecznie post o irlandzkim!
_

Pochodzenie języka szkockiego

Język scots, czy też szkocki, wywodzi się z rodziny języków zachodniogermańskich, z podgrupy języków anglofryzyjskich. Choć wiele osób myli scots ze szkockim gaelickim, są to dwa zupełnie różne języki, a ich pochodzenie jest odmienne. Pierwotnie po szkocku mówiono w Królestwie Szkocji. Było to państwo ze stolicą w Edynburgu, zajmujące wówczas północną część Wielkiej Brytanii i liczące około miliona ludności. Taki stan utrzymywał się od 843 roku.

Dokładnie w 1707 roku Anglia i Szkocja zawarły ze sobą porozumienie i zjednoczyły swoje siły, tworząc Królestwo Wielkiej Brytanii. Ten ruch polityczno- społeczny wymagał ujednolicenia także na polu językowym, i w ten właśnie  sposób szkocki zaczął być traktowany jako zbędny, a oficjalnym językiem został angielski. Przez długi czas mówienie po szkocku było uznawane za niepoprawne, a niekiedy nawet karane. Dopiero około drugiej połowy XX wieku język ten wrócił do łask. Właściwie do tej pory niewiele osób mówi w czystym szkockim, a raczej jego mieszaniną z angielskim. Niektórzy uważają go nadal jedynie za dialekt, a nie odrębny język. Tej tezie z pewnością przeczy fakt, że scots posiada swoje własne dialekty:

• Dorycki
• Ulsterski
• Lallans
• Dialekt Orkadów oraz Szetlandów.
  _

Czym różni się język szkocki od angielskiego?

Teraz spójrz na tabelę poniżej i przyjrzyj się pisowni słów lub zwrotów w języku szkockim i angielskim.
_

_

To zaledwie kilka przykładów, dzięki którym widać, że niektóre wyrażenia cechują się pisownią bardzo zbliżoną do angielskiej, ale są też takie zupełnie od siebie różne. Dostępne są słowniki szkocko- angielskie i angielsko- szkockie, które są zdecydowanie tutaj pomocne. Możesz sprawdzić w nich znaczenie słów, ich zapis i sposób, w jaki powinno się je wypowiadać.

Oczywistym jest, że pisownia ściśle przekłada się na wymowę. Jak pisałam na początku postu- akcentów i sposobów wymowy słów w Szkocji dostatek. Zerknij na kilka przykładów słów, które mają podobną pisownię jak w języku angielskim, jednak wymawiane są zupełnie inaczej↓
_

_

Język szkocki- czy ktoś się nim w ogóle posługuje?

„Among other nations let it always be known

That the Poles are not geese, have a tongue of their own”

Jestem ciekawa, czy znacie ten cytat  To przekład twórczości Mikołaja Reja na język angielski, a fragment mówi o tym, że „Polacy nie gęsi, iż swój język mają”. Bez wątpienia język jest narzędziem, które kreuje rzeczywistość. Kreuje też społeczeństwo, od narodu po jednostki. Jak więc czuli się Szkoci, kiedy wraz ze zjednoczeniem terenów z Anglią odebrano im wolność wypowiadania się w ich ojczystym języku? Zapewne zrodził się bunt, być może nie taki, za który przelano krew, ale taki, który tlił się w sercach. Powstała szkocko- angielska mieszanka językowa. Z dziada pradziada przekazywano sobie umiejętność mówienia i pisania w języku scots, dzięki czemu przetrwał on do dziś. Według spisu ludności z roku 2011, ponad półtora miliona ludzizadeklarowało czynne używanie oraz rozumienie czystego języka szkockiego.
__

_

Walter Scott i największy pomnik szkockiego pisarza

Pisarzy tworzących w języku szkockim było tak wielu, że ich ogromna twórczość literacka stanowi dowód na to,  że język szkocki to rzeczywiście język, a nie dialekt. Nie każdy autor zapisał się jednak na kartach historii i nie każdemu postawiono pomnik. Ten dedykowany Walterowi Scottowi  jest drugim co do wielkości pomnikiem postawionym poecie- największy znajduje się na Hawanie ku pamięci Jose Marti.

Zwiedzając centrum Edynburga i spacerując ulicą Princess Street nie da się nie zauważyć tej strzelistej, gotyckiej budowli. Jej zdobienia są tak misterne i piękne, że zawsze skupiają uwagę turystów i fotografów. Podobnie można opisać twórczość Waltera Scotta. Początkowo tworzył poematy, jednak z czasem jego pasja ewoluowała i próbował swoich sił jako powieściopisarz. Skupiał się głównie na faktach historycznych, przeplatając prawdziwe zdarzenia z legendami i mitami. Jeśli jesteś ciekawy/a jego twórczości, fragmenty można z łatwością znaleźć w Internecie. Dla ambitnych polecam podróż do biblioteki i czytanie całych dzieł!
_

Scots Language Awards- powrót do korzeni

Scots Language Awards jest corocznym wydarzeniem, w trakcie którego przyznawane są nagrody osobom publicznym, które na co dzień promują powrót do używania języka szkockiego. Konkurs obejmuje wiele dziedzin, między innymi edukację, media, telewizję, pisarstwo, biznes czy literaturę. W roku 2020 gala odbyła się 23-24 października, wyjątkowo w formie on-line. Możesz spróbować swoich sił i przeczytać artykuł o zwycięzcach Scots Language Awards w języku scots. Bez obaw, zaraz pod nim znajduje się wersja angielska!
_

Język szkocki? Zacznij od angielskiego!

Jeśli zaintrygował Cię ten język, zajrzyj koniecznie na tę stronę. Znajdziesz tu mnóstwo ciekawostek, wiedzy, piosenek i różnego rodzaju twórczości stworzonej w tym języku. Zdecydowanie łatwiejszy w nauce jest angielski, dlatego zachęcam Cię do sprawdzenia oferty kursów Choices. Znajdziemy dla Ciebie kurs idealny, dopasowany do Twojego poziomu. A jeśli chcesz się sprawdzić, wypełnij nasz test poziomujący.

Wszystkie zajęcia prowadzone są w formie zdalnej- to komfort, bezpieczeństwo i wygoda dla Ciebie i dla nas!